نویسه جدید وبلاگ

متن نویسه...

نقش تکنولوژی های ارتباطی و تکنولوژی آموزشی در آموزش

پيشرفتهای جهاني در فناوری ارتباطات و اطلاعات باعث گسترش وسيع فرصت های يادگيری و دسترسی به منابع تحصيلی و آموزشی شده است به گونه ای که اين امر با ابزارها و روشهای سنتی اصولا قابل تصور نبوده است. بکارگيری اين فناوری نو نه تنها موجب تسريع و تسهيل فراوان در تعليم وتعلم و همچنين ارتقای سطح مديريت اثر بخش نظامهای آموزشی گرديده است.بلکه باعث شده است که در مفاهيم و مبانی بسيار متداول در نظامهای آموزشی سنتی نيز تغيير وتحول بسيار زيادی حاصل شود.لذا ميزان اهميت و اتکا بر کتاب و مواد درسی از پيش تعيين شده برای هر کلاس و هر دوره تحصيلی. نحوه ارزيابی روش های تعليم و همچنين بر اورد اثر بخشی و ميزان يادگيری و تعلم .نقش و ارزش تکاليف و امتحانات دوره ای. نحوه رابطه معلم و شاگردی همگی از مواردی هستند که با بهره گيری از فناوری ارتباطات و اطلاعات دچار تغيير شده اند .
نتيجه اينکه؛ آيا استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در اوزش و پرورش لازم است يا نه؟؛ ديگر مساله ما نيست بلکه امروزه چگونه می توان فناوری ارتباطات و اطلاعات را به صورت موفقيت آميز در مدارس مورد استفاده قرار داد؟ لذا ضرورت دارد که نظامهای آموزشی و تحصيلی کشور ما به طور عام ونظام اموزش و پرورش به طور خاص از پيشرفتهای حاصله در اين حوزه نهايت استفاده را برند.در دنیای ارتباطات و در نقش رسانه های همگانی برای آموزش و اطلاع رسانی به مردم می توان به روزنامه، رادیو  و تلویزیون، کامپیوتر، ماهواره و ... اشاره کرد که متأسفانه این گونه وسایل برای مردم یک سرگرمی در نظر گرفته می شوند و در زندگی اکثریت مردم نسبتاً کم اهمیت قلمداد می شوند. وسایل ارتباطی که ما برای سرگرمی و تفریح از آنها استفاده می کنیم در آموزش و در نهایت تجربه ما تأثیر فراوان و بسزایی دارند  این امر تنها به این علت نیست که آنها بر نگرش های ما به شیوه های خاصی تأثیر می گذارند، بلکه از آن روزی که آنها وسیله دسترسی به اطلاعاتی هستند که بسیاری از فعالیت های اجتماعی ما به آن بستگی دارد

نقش تکنولوژی های ارتباطی در آموزش :
پیش از ورود بحث در این خصوص ارائه تعریف برای برخی از واژه هاکه در این مقاله مکرر مورد استفاده قرار خواهند گرفت مفید خواهد بود.
فناوری:هرگونه ابزار یا اختراعی که توانایی های جسمی یا فکری انسان را تشدید یا تقویت کند.

رسانه:
یک فناوری ( نه الزاماً ماشینی ) برای اطلاع دادن ، برای ضبط کردن ، اشتراک در نمادها وتوزیع نمادها که معمولاً محدود به حواسی خاص و همواره با نوعی شکل گیری اطلاعات است نظیر چاپ ، انواع طراحی ، ضبط صوت ، تلویزیون و مانند آن.
فناوری آموزشی
:هر نوع رسانه ای که برای مقاصد آموزشی به کار گرفته می شود ، فناوری آموزشی است. ارتباط:ارتباط عبارت است از فرایند انتقال پیام از فرستنده به گیرنده مشروط بر آنکه محتوای مورد انتقال از سوی فرستنده به گیرنده منتقل شود و بالعکس . به عبارت دیگر مشابهات معنی در ذهن گیرنده ی پیام همانند معنی مورد نظر فرستنده ی پیام باشد . فرایند ارتباط نه تنها به وسیله نوشته و صحبت برقرار شود ، بلکه می تواند با اشاره ،موسیقی ،هنرهای تصویری ، تئاتر و سایر رسانه های آموزشی نیز در رفتارهای انسانی نیز انجام گیرد.

اطلاعات:اطلاعات را می توان نوعی پیام به شمار آورد . پیام مورد نظر ما معمولاً به شکل مدرکی مکتوب یا به صورت ارتباطی شنیداری یا دیداری می باشد. اطلاعات نیز مشابه تمام پیام ها ،از یک فرستنده ارسال شده و با یک گیرنده دریافت می شود . دریافت اطلاعات به این معنا است که درک و ادراک گیرنده نسبت به مسایل ، داوری ها ،رفتارها و تصمیم گیری های او تغییر کند . اطلاعات حاوی اجزای مرتبط و معنی دار است . لیکن قواعد استقراء و استنتاج بر آن مرتبط نیست و با توجه به این موضوع اطلاعات ممکن است بسته به مقتضیات مبدا و مقصد ،تعابیر و مفاهیم متفاوتی داشته باشد و این امر مستلزم استخراج باشد و برای این منظور بهره گیری از قواعد ، استقراء و استنتاج منطقی برای این مفاهیم پدیده ها ضروری است . طبق تعریف به چنین سطحی از اطلاعات و آگاهی دانش گفته می شود.    با این تعریف باید بگوییم تنها گیرنده پیام می تواند مشخص کند که دریافتی های وی در واقع اطلاعات بوده و او را تحت تأثیر قرار داده است . به این ترتیب ماهیت اطلاعات انتقالی به گیرنده بیش از آن که به فرستنده مربوط باشد ، از سوی دریافت کننده آن تعیین می شود . بنابراین ، می توان گفت که درستی و صحت ، جامعیت و کامل بودن ، سازگاری و بهنگام بودن از جمله مهم ترین ویژگی هر گونه اطلاعاتی محسوب می شود .


منابع اطلاعاتی:
منبع اطلاعاتی عبارت است از بسته ای که اطلاعات مربوط به موضوع و یا موضوع های مشخصی را بدون توجه به مفهوم و ماهیت آن مستقیم و یا غیر مستقیم در دسترس گیرنده قرار می دهد . گر چه ممکن است منابع اطلاعاتی تقسیم بندی های گوناگونی از دیدگاه های مختلف داشته باشند ، یک نوع تقسیم بندی قالبی منابع مستند به شرح ذیل است:
الف ) منابع مکتوب که عبارتند از یادداشت، مقاله، نشریات در اشکال مختلف و کتاب.
ب ) منابع شنیداری که عبارتند از صفحات مغناطیسی، نوار کاست صدا و انواع دیسکت ها .
ج )منابع دیداری – شنیداری که عبارتند از فیلم ، ویدیو و انیمیشن.
د) دارای مستند ترکیبی که عبارتند از میکرو فیلم ، پوستر ، عکس و اسلاید.


نظام های اطلاع رسانی:
برآوردن نیازهای اطلاعاتی در حوزه های مختلف اعم از علمی ، فن آوری ،مدیریتی ، فرهنگی ، اجتماعی و ... مستلزم فعالیت واحدهای سازمان یافته در قالب نظام یکپارچه اطلاعاتی و اطلاع رسانی است . با توجه به حوزه های کاربردی وعملکردی ، نظام های اطلاع رسانی به چهار دسته تقسیم می شوند:

 نظام اطلاع رسانی فراگیر ( بین المللی ):     چنین نظام هایی به ارایه و رفع نیاهای اطلاعاتی در حوزه های مختلف کاربردی مبادرت ورزیده و از عملکردی موضوعی در سطح فراملی برخوردار است.نظام اطلاع رسانی ملی:با توجه به ویژگی ها ،معیارها و شاخص های موضوعی و محتوایی در تشخیص و رفع نیازهای اطلاعاتی در هر یک از نظام های سیاسی ، فرهنگی و اجتماعی ،این گونه نظام ها از دیدگاه فرا ملی ، نظام هایی مستقل هستند و می تواند کارکردی متفاوت از دیگر نظام های مشابه داشته باشند.
نظام اطلاع رسانی منطقه ای:                        این سطح از نظام های اطلاع رسانی دارای حد و مرز دقیق و تعریف شده ای نیستند و می تواند یک منطقه جغرافیایی ( از یک شهر تا چند استان ) را پوشش دهد.

نظام اطلاع رسانی محلی:                                                                          ویژگی متمایز کننده چنین نظام هایی محدودیت موضوعی و جغرافیایی در ارایه اطلاعات است . از مشخصات دیگر چنین نظامی جریان اطلاعت و نیازمندی های اطلاعاتی در حوزه های تخصصی است.

جهانی شدن:
جهانی شدن اصطلاحی است برای بیان تعامل فزاینده و پیچیده میان افراد ،شرکت ها ،نهادها وبازارها در ورای مرزهای ملی است . جهانی شدن خود را در غالب رشد جریان تجارت ، فناوری مالی ،افزایش نفوذ بازیگران جامعه مدنی بین المللی ، عملیات جهانی شرکت های فراملی و افزایش شدید ارتباطات و مبادله اطلاعات در ورای مرزها به ویژه از طریق اینترنت نمایان
می کند .( اردلان ،1379 )
جهانی شدن از نظر سارتین آلبرو عبارت است از فرایندهایی که بر اساس آن تمام مردم جهان در یک جامعه واحد و فراگیر به هم می پیوندند . امانوئل ریشستر نیز جهانی شدن را این گونه تعریف می کند : شکل گیری شبکه هایی که طی آن اجتماعاتی که پیش از این در کره خاک دور افتاده و منزوی بودند و در وابستگی متقابل و وحدت جهانی ادغام می شوند را جهانی شدن می گویند. (سوری ،1380 ) کاستلز با اشاره به عصر اطلاعات ، جهانی شدن را ظهور نوعی جامعه شبکه ای عنوان می کند . نظام جهانی : اقتصاد ، سیاست وفرهنگ ، جهانی شدن را فرآیندهایی تفسیر می کند که به واسطه آنها ، جهان به مکانی واحد و دارای ویژگی های یک نظام تبدیل می شود . ( باری ، 1378 :7 ) مانوئل ( کاستلز ، 1380 : 35 ) او این جامعه شبکه ای را در ادامه حرکت سرمایه داری ، پهنه اقتصاد ،جامعه و فرهنگ را در بر می گیرد ،معرفی
می کند.

 
جهانی شدن ارتباطات و اطلاعات:
رشد و پیشرفت فن آوری ارتباطات و گسترش هر چه بیشتر روابط بین المللی ، زمینه ساز جهانی شدن بوده است . در واقع توسعه ارتباات زمینه مساعدی را فراهم آورده است که در آن پدیده های مختلف برد جهانی    یابند، ارتباطات را نمی توان عامل جهانی شدن نامید، بلکه از آن به عنوان ابزار جهانی شدن دانست. بهره مندی پدیده های مختلف از فناوری ارتباطات این امکان را فراهم می کند که خود را در عرصه جهانی مطرح و یا حتی بر جهانیان تحمیل کنند . مهم ترین پیامد آن پیدایش و گسترش یک بازار جهانی برای تمامی ابعاد زندگی است .انقلاب سوم فناوری در پایان قرن بیستم در حوزه ارتباطات و اطلاعات تحولات اساسی به همراه آورده است . فناوری اطلاعات شامل شبکه های اطلاعاتی کامپیوتر ، کمیت و کیفیت اطلاعات قابل دسترسی در سطح جهان را به شیوه ای انقلابی و بی سابقه دگرگون ساخته است . فناوری ماهواره ای موجب ظهور رسانه های الکترونیکی در سطح جهانی شده است . در نتیجه این تحولات فاصله مکانی و جغرافیایی معنای خود را از دست می دهد و حوزه مشترکی در سطح جهان پدیدار می شود.

 جهانی شدن فرهنگ
برخی بر این باورند که جهانی شدن همگونی فرهنگی و سنت زدایی از فرهنگ ها را به همراه دارد و فرآیندی است که خصوصیات فرهنگی را به نظم فرهنگی جهان گستر تبدیل می کند . در پی آن فرهنگ های محلی یا محو می شوند یا از نو ابداع می شوند . ولی برخی با انتقاد از این نظریه معتقدند با وجود این که در بحث جهانی شدن ، همگون شدن فرهنگ یکی از سرفصل های داغ است ، به نظر نمی رسد که در یک مرحله یک دنیای همگن فرهنگی به وجود آید ، سرعت جهانی شدن جریان ها که به شدت مدیون توسعه فناوری و شبکه ای شدن جهان است ، نمی تواند با همان شتاب ، فرهنگ ها را که از ساختارهای معنی دار برخوردارند ، دچار تحول کند .
نقش اطلاعات و ارتباطات در جهانی شدن آموزش و فرهنگ در فرآیند جهانی شدن ارتباطات ، روندی بسیار وسیع تر از دیگر پدیده ها دارد به خصوص در دو دهه اخیر و با گسترش علوم کامپیوتری و ماهواره ای ارتباطات، روز به روز دنیا را کوچکتر می سازد تا جایی که امروز به سوی دهکده جهانی پیش می رویم و دیگر جهانی جدا از هم معنی ندارد، از طریق ارتباطات ماهواره ای ، اینترنت و شبکه های مشابه امکان تماس مستقیم در هر نقطه از جهان میسر است و همین ارتباط ، فرایند جهانی شدن فرهنگی و اجتماعی را نیز به دنبال دارد . یعنی نوعی زبان مشترک که در درجه اول یک زبان فنی است ، در حال شکل گیری می باشد که ارزش های اجتماعی و هنجارهای خاص خود را به همراه دارد. ( مهاجر ، 1377 : 287 ) با گسترش ارتباطات ، جهان به سوی یک نوع فرهنگ و یا حداقل یک نوع زبان حرکت داده می شود . به عبارتی دیگر جهانی شدن فرهنگ تا اندازه زیای مربوط به پیشرفت فناوری ارتباطی است ، توسعه روز افزون رسانه های گروهی و ارایه برنامه های متنوع تلویزیونی از طریق ماهواره ها ، گسترش چشمگیر استفاده از رایانه های شخصی تا آموزش یکسویه اینترنت به زبان انگلیسی ، رواج برنامه های نرم افزاری ، امکان دریافت فیلم ، موسیقی ، کتاب و نشریات توسط شبکه های جهانی اطلاعات همه و همه به افزایش تشابهات فرهنگی کمک کرده اند .
کارکرد منتقل کننده فرهنگ
از کارکردهای رسانه ها انتقال اطلاعات ، ارزش ها و هنجارها از یک نسل به نسل دیگر است . بدین وسیله رسانه ها به یگانگی و انسجام اجتماعی و گسترش آن کمک می کنند و اساس تجربیات مشترک را توسعه می دهند . رسانه ها همچنین به یکپارچه کردن افراد یا جامعه کمک می رسانند و به جامعه پذیری آنها پس از آموزش رسمی و سال های قبل از آن نقش مهمی بازی می کنند . لازارسفلد و مرتون معتقدند که رسانه ها با ایفای چنین نقشی و با شناساندن فرد به جامعه به کاهش احساس بیگانگی یا احساس بی ریشگی در او مساعدت می کنند.
انفجار ارزش ها توسعه علوم ، فنون و ایجاد امکانات ارتباطی سریع و آسان بعد زمان و مکان را در هم شکسته و امکان تلاقی ارزش ها را فراهم آورده است . این وظیفه آموزشی وسایل ارتباط جمعی است تا ارزش های مهم ملی و قومی را در مقابل ارزش های وارداتی مقاوم سازد . با توجه به مشکلات و مسایل جدیدی که در اثر پیشرفت های اخیر در زمینه وسایل ارتباط جمعی پدید آمده است ، فعالیت های آموزشی حساسیت و اهمیت بیش تری پیدا کرده وباید خود را با این پیشرفت ها همگام کنند تا از این حرکت سریع ، عقب نماند. بدین ترتیب فناوری آموزشی ایجاد شده و در خدمت آموزش در آمده است.
متخصصین دلایل گوناگونی برای استفاده از فناوری آموزشی و توجه به استفاده از وسایل مختلف بیان داشته اند . دلایل استفاده از مواد و وسایل آموزشی تحت دو عنوان به شرح زیر ذکر شده است:

 
1- معضلات و مشکلات آموزشی
یکی از دلایل استفاده از مواد و وسایل آموزشی ، مشکلات و مسائل ناشی از پیشرفت جوامع و بروز نیازهای جدید می باشد . همانگونه که اشاره شد مسائلی چون انفجار جمعیت و در نتیجه ازدیاد جمعیت واحب التعلیم که خود مستلزم تدارک امکانات مالی و انسانی ونیز تجهیزات زیادتری است ، انفجار دانش وارزش ها و همچنین مشکلات خاصی که بعضی از کشورها با آن مواجه هستند ، همانند کمبود بودجه و امکانات کافی جهت تخصیص به آموزش و پرورش ، همه و همه استفاده از مواد و وسایلی را که بتواند تعداد بیشتری از مخاطبان را با کیفیت و اثر بخشی بیشتری آموزش دهد ،امری ضروری و گریز ناپذیر ساخته است.

 
2- نقش حواس در یادگیری
دومین دسته از دلایل استفاده از مواد و وسایل آموزشی نقشی است که حواس مختلف دریاد گیری دارند . نتایج تحقیقات نشان داده اند که حواس مختلف د ر یادگیری نقش واحدی ندارند . یافته های زیر این تفاوت را به خوبی نشان می دهئد . این یافته ها مشخص می کنند که در انسان های معمولی حدوداً : 75 درصد یادگیر یاز طریق کاربرد حس بینایی ، 13 درصد یادگیری از طریق کاربرد حس شنوایی ، 6 درصد یادگیری از طریق کاربرد حس لامسه ، 3 درصد یادگیری از طریق کاربرد حس بویایی و 3 درصد یادگیری از طریق کاربرد حس چشایی صورت می گیرد .
ملاحظه می شود که قسمت اعظم یادگیری انسان ( 75 درصد ) از طریق کاربرد حس بینایی و مجموعاً 12 درصد از طریق کاربرد حس لامسه و بویایی و چشایی صورت می گیرد که روی هم 87 درصد را تشکیل می دهد . با وجود این در بسیاری از موارد معلمان بر کاربرد 13 درصد حس شنوایی تأکید فراوان دارند ، در حالی که نتایج تحقیقات و پژوهش هایی که در زمینه گوش دادن به عمل آمده است اطلاعات زیر را در اختیار ما قرار می دهد :
- حدود 60 درصد از وقت فراگیران در مدارس ابتدایی و 90 درصد در مدارس متوسطه و دانشگاه ها صرف گوش دادن می شود .
- مخاطبان تنها قسمت ناچیزی از آنچه را شنیده اند قادرند به خاطر بسپارند (شاید حدود 51 تا 31 ) . حتی اشخاص بالغ نیز به طور متوسط قادر به حفظ کردن 50 درصد از شنیده ها در ذهن خود هستند . حدود دو ماه بعد میزان این محفوظات به نصف نیز کاهش خواهد یافت . همان طور که ملاحظه می شود با وجود صرف وقت نسبتاً زیاد در کاربرد حس شنوایی ، میزان یادگیری بسیار ناچیز است .در حالی که برنامه ریزی حساب شده و منطقی در کاربرد حواس مختلف از جمله بینایی می تواند نتایج مفیدتری را در پی داشته است.
فرایندهای یادگیری در افراد در فرایندهای یادگیری

4 مرحله مرتبط به هم وجود دارد که عبارتند از :

 
- نیاز به یادگیری ( انگیزش ، اشتیاق ، علاقه و غیره )
- انجام دادن ، آزمایش ،تجربه ، عمل ، یادگیری از طریق اشتباهات
- بازخورد ( اطلاع از صحت یا سقم عمل انجام یافته ، خوب بودن آن و غیره )
- جذب ( درک واستنباط ، تجربه یادگیری و درک بازخورد ، برآورد و بررسی ، احساس مالکیت نسبت به آنچه یاد گرفته شده است . )
در اینجا به طور خلاصه این روش ها را توضیح می دهیم
احساس نیاز : استفاده از سیستم های یادگیری مبتنی بر کامپیوتر ، مثل ویدئوی تعاملی بسیار جذاب است . زیرا این سیستم ها با فراهم آوردن تصاویر رنگی و زیبا ، گرافیک ها و صداهای جالب انگیزه فعالیت و کار را چند برابر می کنند و به صورت تعاملی در هر لحظه بازخورد لازم را ارائه می دهند . به عبارت دیگر یادگیرندگان از کار با این نوع منابع یادگیری لذت می برند . از این رو ، در اغلب منابع یادگیری مبتنی بر کامپیوتر مرحله ی احساس نیاز یکی از مراحل اصلی فرایندهای یادگیری است .
انجام دادن : یادگیری مبتنی بر رسانه های نوین از هر نوع وشکل اساساً یادگیری از طریق انجام دادن است . اساس تمام منابع آموزشی مبتنی بر رسانه ها نوین فراهم آوردن فرصت های تصمیم گیری و انتخاب برای یادگیرندگان و ارائه اطلاعات و داده های لازم به منظور تعبیر و تفسیر این اطلاعات است . به علاوه ، اکثر منابع یادگیری مبتنی بر رسانه های جدید در آرامش شخصی نسبی مورد استفاده قرار می گیرند . در اینجا چنان چه شخصی در هنگام کار با کامپیوتر دچار خطا شود و به سئوالاتی که کامپیوتر مطرح می کند ، پاسخ غلط دهد ، زیاد مهم نیست . در واقع اگر یادگیرندگان که از بسته های یادگیری مبتنی بر کامپیوتر استفا ده می کنند به عمد گزینه غلط را انتخاب کنند یا اطلاعات نادرستی وارد کنند ، این بسته ها به آنها پاسخ می دهند . بنابراین یادگیری از طریق انجام دادن ،با ارتکاب اشتباه های بدون خطر انجام می گیرد . هیچ معلم یا آموزش دهنده ای در کنار یادگیرنده وجود ندارد که این خطاها را رد و با یادگیرنده در مورد پاسخ درست و سنجیده بحث کند بلکه خود یادگیرنده به تنهایی به مسایل و عملکرد خود از طریق کامپیوتر پی می برد .
بازخورد : احتمالاً این حلقه قوی ترین حلقه در زنجیره یادگیری مبتنی بر کامپیوتر است و بازخورد عملی است که یادگیرندگان بعد از انجام آن دریافت می کنند ( مثل وارد کردن اطلاعات ، انتخاب گزینه ، دادن برنامه و ... ) در عمل یک بازخورد فوری است . در این فرایند پاسخ های بسته یادگیری روی صفحه نمایان می شود ( یا روی کاغذ چاپ می گردد یا از بلندگوها پخش می شود ) این روش به هیچ وجه با موقعیت های آموزشی سنتی قابل مقایسه نیست .بنابر این یادگیرندگان با آن که می دانند به طور دقیق چه نوع بازخوردی به دست خواهند آورد ، ولی باز هم بازخورد لازم را درباره عملکرد خود دریافت می کنند .
جذب : مسئله مرتبط با بسته های یادگیری مبتنی بر وسایل ارتباطی نوین و به خصوص کامپیوتر این است که یادگیرندگان همیشه نمی توانند به آنها دسترسی داشته باشند . با وجود این ، به سبب آنکه در بسته های یادگیری مبتنی بر کامپیوتر یادگیرندگان بر سرعت مطالعه و پیشروی خود کنترل زیادی دارند ، اغلب می توانند هر جا که بخواهند با سرعت بیش تری مطالعه کند و جلو بروند یا کندتر حرکت کنند ، و قسمت های مختلف بسته را آن قدر تکرار کنند تا کاملاً برایشان درک و جذب شود.

 
نقش رسانه در آموزش های فرهنگی:
بر خلاف تصور اکثر افراد ، ارتباطات انسانی به هیچ وجه منحصر به ارتباط چهره به چهره انسان ها نیست . از دویست سال پیش تاکنون هنر ارتباط جمعی به صورت یک واقعیت غالب جامعه کنونی در آمده و دو مسأله عمده رشد ارتباطات را به جلو انداخته است . اول این که توانایی بشر در خلاقیت که منتهی به پیشرفقت هایی در چاپ ، ارتباطات راه دور ، عکاسی ، رادیو و تلویزیون و کامپیوتر شده و دیگری سرعت فعالیت ها که باعث تحول و انتشار و دریافت اطلاعات شده است ، به طوری که اخبار از شکل محلی در آمده و جنبه ملی و بین المللی پیدا کرده است . وسایل ارتباط جمعی با در دسترس قرار دادن برنامه ها ، فرهنگ جدیدی را به وجود می آورند. کشورهای پیشرفته صنعتی بر اثر فناوری اطلاعات با القای فرهنگ خود بر بسیاری از کشورهای جهان سوم ، فرهنگی جدید ایجاد کرده اند که آن کشور را تحت تأثیر قرار داده اند .
گودمن معتقد است هر فرد فرهنگ خود را منعکس می کند و به طور کامل تولید کننده فرهنگش نیست . بنابراین فرهنگ به طور عمده آفریده های هنری یک ملت است که هویت او را تشکیل می دهد این فرایندها همان میراثی است که الگوی اندیشه رفتار جهان بینی انتظارات و آینده نگری این ملت را تعیین می کند . پس مجموعه مشخصات معنوی فکری و احساسی که شاخص یک ملت است به عنوان فرهنگ آن ملت نامیده می شود .
اگر یک جامعه را به مثابه یک جسم در نظر بگیریم فرهنگ روح آن جامعه است و به همین دلیل هیچ جامعه ای بدون فرهنگ وجود ندارد ، تاریخ نشان می دهد که جامعه در هر مرحله از رشد اقتصادی روحی دارد که همان فرهنگ است .
بر این اساس ، به نظر مارشال مک لوهان تأکید روز افزون مشارکت در زمینه های مختلف از کلاس گرفته تا سیاست ، همگی نشانه تولد و رشد فرهنگ جدید است که از رسانه ها منتج می شود.

 

آموزش در هزاره سوم : تکنولوژی آموزش ، آموزش تکنولوژی

وقتی از استاندارد سازی و یافتن ملزومات برای آموزش در هزاره سوم صحبت می شود نا خودآگاه تشکیل ، طراحی و بستر سازی برای تامین .و کاربردی کردن ابزارها و شاخص های آموزش مبتنی با اصول جامعه دانایی  محور به ذهن متبادر می گردد . بدون شک شناخت درست و صحیح این ملزومات و ابزارها و بهره گیری مناسب از آنها با توجه به کارکردهای مورد انتظار در تسریع روند توسعه اطلاعاتی جامعه دانش مدار موثر خواهد بود . از جمله دغدغه ها و مشکلاتی که هر کشوری در برنامهع های توسعه اطلاعاتی خود در حرکت به سوی تبدیل شدن به یک جامعه با محوریت دانش که اصطلاحا" از آن به جامعه دانایی محور تعبیر می شود مواجه  خواهد بود شیوه برخورد با ابزارهای موجود و همچنین نحوه کاربرد این ابزارها است.

وقتی از شیوه برخورد هدایت کنندگان کلان برنامه های آموزشی با ابزارهای تکنولوژیک موجود سخن به میان می آوریم این انتظار به وجود  می آید که برنامه ریزان و تصیم گیران ساختارهای کلان آموزشی به خصوص دانشگاهها با توجه به تصویری که از دستیابی جامعه به توسه اطلاعاتی در دست دارند این ابزارها گزینش و مورد استفاده قرار دهند. موج عظیم تولید اطلاعات در دنیای امروز که آن را ملقب به عصر اطلاعات کرده است همه روزه و از طریق ابزارهای مختلف ارتباطی در دنیا جا به جا می شود و بر حجم آن افزوده می شود  از سوی دیگر همانگونه که ما شاهد هستیم نباید از نقش ابزارهای اطلاعاتی در انتقال سریع و جذب بازخورد این اطلاعات در اقصی نقاط عالم غافل با شیم بنابراین می توان از اطلاعات وارتباطات  به عنوان دو اهرم اصلی و یا دو بال حرکتی مهم در توسعه یاد کنیم.

در این ینبهره گیریر مناسب از ظرفیتهای این دو شاخص ارزشنمد و موثر در روند  توسعه به مفهموم عام آن برای هر جامعه ای یک نیاز حیاتی و اصولی به شمار می رود. با این وجود  دیدگاه می توان به تبین این مسئله پرداخت که بهترین شیوه موجود در ایجاد بستر های توسعه اطلاعاتی و دست یابی به استاندارد های یک جامعه به واقع دانایی محور چه میتواند باشد . برای دستیابی به یک پاسخ روشن و کاربردی در این زمینه پیش از همه چیز تعریف و شاخص های موجود مورد اشاره قرار می گیرد.

 مفاهیم و اصطلاحات:

آموزش :

در فرآیندهای انتقال اطلاعات به مجموعه فعالیت های تبادل اطلاعات از طریق یک عنصر با ابزار  دارای اطلاعات به عنصر فاقد اطلاعات اطلاق می شود که در صورت تکمیل شده سیکل آ گزینه هایی شامل طبقه بندی ، ارزشیابی ،هدایت  و نظارت نیز به آن افزوده می شود .

تکنولوژی:

در این تعریف از تکنولوژی منظور آندسته از تکنو لوژی هایی هستند که به صورت بالقوه و یا به صورت بالفعل قادر به تاثیر گذاری و کمک به فرآیند انتقال اطلاعات در جهت تسریع در این روند و همچنین  افزایش کمی و کیفی  سطح آموزش ها هستند.

تکنولوژی آموزش:

 وقتی از تکنولوژی آموزش  سخن می گوییم در واقع به مجموعه سیسم ها و ابزار های حاکم بر مدیریت دانش در یک جامعه دانایی محور نظر خواهیم کرد. به عبارت دیگر کلیه فرایندهایی که در یک جامعه در جهت گزینش و راهبری آموزشی مبتنی بر ابزارهای تکنولوژیک مورد بررسی و تحلیل و استفاده  قرار میکیرند در شاخص تکنولوژی آموزشی می گنجد.

آموزش تکنولوژی:

 بهره گیری و عمومیت بخشیدن به هر یک از ابزارهای تکنولوژیک که با هدف تسهیل و تسریع در روند آموزش و همچنین بالا بردن سطح کیفی و کمی دانش ها و دانش پذیران یک جامعه اطلاعاتی به صورت جدی نیازمند یارچه سازی و استاندارد کردن نظام  آموزشی جامعه می باشد از این رو با توجه به جایگاه و نقش آموزش در هزاره سوم که مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات می باشد و همچنین با رویکردی جدی به مبحث جامعه دانایی محور گرایش عمومی در فراگیری و استفاده ار ابزارهای تکنولوژیک جهت بهره مندی هر چه بیشتر از اطلاعت و یافتن جایگاهی مناسب در جامعه اطلاعاتی هزاره سوم که در واقع می تواندیک جامعه جهانی و بدون محدودیت باشد غیر قابل انکار و گریز است . به همین جهت هدایت و حرکت با ید در مسیری باشد که آموزشهای تکنولوژی به صورت همه جانبه  و همه گیر صورت پذیرد.

با توجه به تعاریف فوق و با آشنایی و نگرش موجود  نست به هزاره سوم و مطابیتها و ضغفها یی برای دستیابی به استاندارد معین و پویایی در جهت رسیدن به ساختاری یک جامعه دانایی محور وجود دارد.در شرایط حاضر برای تامین زیر ساختهای توسعه اطلاعاتی ما ناگزیر از ایجاد پیوند و تلفیق عوامل و ابزارهایی مستیم که از آنها به عنوان شاخص های تکنولوژی آموزش   و آموزش تکنولوژی یاد می شود . در بستر جدیدی که از تلفیقاین شاخص به وجود می آید امکانات و ابزارها گوناگونی فراهم خواهد شد که در هدایت و توسعه اطلاعات بسیار موثر خواهد بود ضمن اینکه تاثیر و تاثر این دو شاخص از یکدیگر خود زمینه مساعدی در جهت پرورش افکار و ایده های جدید فراهم میشود.

تکنولوژی آموزشی مبتنی بر رفناوری وب با عنوان آموزش الکترونیک(e- learing  یکی از کار آمد ترین ابزارها در مباحث آ»وزشی می باشد . اما در صورتی که زیر ساختهای علمی و فرهنگی با این تکنولوژی روز جهانی هماهنگ نباشد  رشد و توسعه اطلاعاتی حاصل نخواهد شد.این ضعف ناشی از عدم رشد و توسعه آموزش های لازم برای همه گیر شدن دانش های تکنولوژی موجود می باشد.

در بسیاری از نظام های علمی کشور امکاناتن و ابزارهای سخت افزاری مورد نیاز تامین و راه اندازی شده اند اما همچنان معضل کمبود دانش تکنولوژیک که ناشی از فقر و ضعف آموزش می باشد در این مراکز به چشم می خورد. به عبارت دیگر هنوز در کشور نیاز سنجی و امکان سنجی مناسبی که قادر به عمومیت دادن به آموزش های لازم جهت بهر برداری اصولی و علمی و کاربردی ابزارهای تکنولوژیک باشد صورت نگرفته است و به همین دلیل برخی حرکتهای مقطعی و گاها" غیر اصولی نخواهد توانست گراه ای باز کند.

در شرایط موجود و با توجه به ظرفیتها و امکانات کشور در جهت توسعه آموزش های  مورد نیاز یک جامعه دانش محور احساس می شود  در صورتی که کلیه فرآیندهای آموزش تکن.لوژی و بهینه سازی و استاندارد سازی تکنولوژی های آموزشی بایستی از مجاری و کانالهای مناسب پیش برود . که بهترین گزینه در این زمینه می تواند  بهر برداری از توانمند های دانشگاه های کشور باشد.

با توجه به این که در توسعه اطلاعاتی هر جامعه ای بایستی نیم نگاهی نیز به پیشرفتهای جهانی داشت تا هماهنگی و همگامی لازم تحولات جهانی صورت بپذیرد لذا  در طراحی ساختار یک جامعه دانش مدار باید جایگاه ویژه ای را برای دانشگاه و نقش آموزش و تکنولوژی قائل شد و در طراحی یک مدل با استاندارد های جهانی که از پ.یایی و انعطاف پذیری لازم برخوردار باشد در ابتدا نسبت به گزینش یکجامعه نمونه که امکانات و ارتباطات لازم را برای نیل به این هدف تامین کند اقدام کرد و سپس با تعیین مطلوب ها نسبت به شناخت کمبود ها و ضعف ها همت ورزید. بدون شک تجربه های حاصل از اینگونه پیاده سازی و استاندارد یابی در جهت توسعه اطلاعاتی با استفاده از ابزارهای تکنولوژک بسیار به صرفه تر و اقتصادی تر خواهد بود . یعنی اگر ما توسعه اطلاعاتی را از محدوده یک دانشگاه به سطح یک شهر هدایت کنیم موفق تر و مورد پذیرش تر خواهیم بود زیرا در بهره گیری و کاربردی کردن ابزارها و همگام کردن اطلاعات با آنها موفق بوده ایم . به همین منظور در گام اول مهمترین نیاز هماهنگ کردن و همگام کردن آموزش  تکنولوژی های آموزشی استاندارد و با قابلیت کار بری بالاست که در ضمن از مقبولیت جهانی نیز برخوردار با شد .

تکنولوزی آموزشی فرایندی است پیچیده ویکپارچه که به افراد .خط مشی ها.آراء.تدابیر و سازماندهی برای تحلیل مسائل .ابداع .به کارگیری ارزشیابی ومدیریت راه حل ها برای مسائل مربوط به همه جنبه های یادگیری انسان می پردازد .درet راه حل مسائل از همه منابع یادگیری که جهت نیل بدان طراحی.انتخاب وبه کار گرفته میشوند.اتخاذ می گردد.این منابع به عنوان پیام ها . افراد. مواد.تدابیر وفنون شناخته می شوند.
تکنولوزی آموزشی رویکردی است در مورد اینکه چگونه مسائل یادگیری انسان شناسایی و حل می شوند.etرشته ای است که کاربرد فرایند پیچیده ویکپارچه برای حل مسائل یادگیری انسان می پردازد.
تکنولوزی آموزشی حرفه ای است که از تلاشی سازمان یافته برای کاربرد نظریه.مهارت فکری وکاربرد عملی ساخته شده است.


تکنولوزی در آموزشی :
تکنولوزی در آموزش عبارت است از کاربرد تکنولوزی برای هر یک از فرایندها به اجرای آموزش می پردازد وشامل این موارد می باشد: کاربرد تکنولوزی برای تغذیه .سلامتی .امور مالی .زمان بندی کردن.گزارش نمرات ودیگر فرایندهایی که آموزش را در دیگر موسسات حمایت می کند.
- تکنولوزی آموزشی اغلب باتکنولوزی ارتباطات  اشتباه می شود
( (instructional technology ,educatin technology
it زیر مجموعه ای از et میباشد وبراین مفهوم مبتنی است که i زیر گروه e است. it فرایندی یکپارچه وپیچیده است که به افراد عقاید تدابیر .دستورالعمل ها وسازماندهی برای تحلیل مسائل وابداع .به کار گیری . ارزشیابی مدیریت راه حل های آن مسائل می پردازد. البته در موقعیت هایی که در آنها یادگیری یک فرایند کنترل شده وهدفمند لست. در it راه حل مسائل از شکل عناصر و اجزاء سیستم آموزشی اتخاذ می گردد که در طراحی. انتخاب و کاربرد پیش ساخت شده اند وبرای تکمیل سیستم آموزشی تلفیق شده اند . این عناصر به عنوان پیام ها.افراد.مواد.تدابیر.تکنیکها وزمینه ها شناسایی می شوند....
بنابراین کل it در میان شاخص های et وجود دارد. در حالیکه کل et در بین شاخص های it وجود ندارد. اگر it در کار است پس الزاما et هم هست.ولی عکس این امر صادق نیست.در et توسعه و مدیریت عملکردها حساب شده تر هستند چرا که آنها در منابع یادگیری بیشتری به کار میروند نسبت به وقتیکه فقط عناصر سیستم آموزشی مد نظر هستند. در مورد تکنولوزی آموزشی مد نظر قرار داده است این مقدمه را چنین تعریف می کند:<<به کارگیری دانش علمی ما در مورد یادگیری انسان برای تکالیف عملی و فرایند تدریس و تعلیم>>.
در سال 1977 انجمن مورد نظر این تعاریف را برای رشته تکنولوزی آموزشی ارائه ارائه نمود:<<تکنولوزی آموزشی (et) فرایندی است پیچیده و یکپارچه که به افراد .خط مشی ها. آراء تدابیر و سازمان ها برای حل مسائل وابداع .به کارگیری .ارزشیابی و مدیریت راه حل این مسائل در همه جنبه ها ی یادگیری انسان می پردازد.>>جدید ترین تعریف این انجمن از تکنولوزی آموزشی در سال 1994 ارائه شده است وبیان میدارد که :<<تکنولوزی آموزشی رویکرد طراحی .تولید . کاربرد. مدیریت وارزشیابی فرایندها و منابع یادگیراست
در ادامه مطالب نگاهی به تغییرات و یا جنبش های اصلی در رشته تکنولوزی آموزشی ارائه شده است:

قبل از دهه 1920: ارزیابی و آزمون جنبش
دهه 1920: نشانه های تکنولوزی در حال پیشرفت .جنبش <<آموزش دیداری>>.زمانیکه تصاویر و تصاویر متحرک مورد استفاده قرار می گرفت تا واقعیت را به کلاس درس ببرد
جنبش یادگیری مبتنی بر اهداف و جنبش آموزش انفرادی(...)
دهه 1930: جنبش اهداف رفتاری(رالف تایلر)
دهه 1940:رسانه آموزشی وd & r(بازنگری وسایل دیداری برای کارآموزیها در جنگ)
دهه 1950: آموزش برنامه ای (اسکینر) وتحلیل تلیف (بلوم)
دهه 1960: حرفه ای سازی رشته دیداری شنیدانی (جیمز فین)
دهه 1970 : مدل های  IDوMaturation(رسش)(اندرو و گارسون)
دهه 1980 : رشد وتوسعه میکرو کامپیوترها(آموزش مبتنی بر کامپیوتر وشبکه)

رشد وتوسعه سیستم های حمایت کنند از عملکرد الکترونیکی رشد وتوسعه تکنولوزی عملکردی
- تکنولوزی آموزشی رشته ای است که در کل آموزش برون در نظر گرفتن موضوع آن رسوخ می کند.چه باید کرد تا تاثیر تکنولوزی آموزشی بر آموزش عالی را افزایش دهیم؟
اعضای هیات علمی و فارغ التحصیلان رشته تکنولوزی آموزشی باید فرصتهای بیشتری را برای مشارکت ویاری رساندن به توسعه دهندگان فرایندها و بازده های آموزشی (معلمین. مدیران .کارآموزان. ....)در زمینه های آموزش کودکستان تا متوسطه .تجارتی ودولتی جستجو کنند.تحقیقات وانتشار اطلاعات مربوط به مزایای تکنولوزی آموزشی را ادامه دهید. در مورد کنفرانس ها سعی کنید که در کنفرانس هایی هم که به طور غیر مستقیم به این رشته مربوط میشود شرکت کنید.
هیات علمی در بخش کنولوزی آموزشی لازم است که اصول این رشته را در کلاس هایشان به کارگیرند وتمرین کنند.آخرین فناوریها و نقش آنها در فرایندهای یادگیری آموزش و کارآموزی را باید به کار بگیرید وارزشیابی کنید.
قابلیت هایی نظیر آموزش از راه دور چند رسانه ای طراحی آموزشی ارزشیابی و...راتوسعه دهید.

بسياری از سئوالات کارشناسان و متخصصان در زمينه آموزش براين محور استوار است که چگونه می توان بدون خدشه دار کردن سنت و فرهنگ ، ابزارها و تکنولوژی های نوين آموزشی را بکار بست .این سئوال را باید به روشی غیر مستقیم پاسخ گفت . به عبارت بهتر باید با بهره گیری از روش ها و ابزار های نوین به ترمیم کاستی ها و نقص های روش های سنتی پرداخت . مولوی چندین قرن پیش گفته است:
چون که با کودک سر و کارت فتاد

 هم زبان کودکی باید گشاد.

 
به اعتباری توانایی ها و پتانسیل های خلاق این تکنولوزی ها به گونه ای است که به هیچ عنوان سنت را محدود نمی کند .
یکی از این پتانسیل ها ی خلاق بهره گیری از وبلاگ ها در آموزش می باشد . چه آموزش های حقیقی و چه آموزش های مجازی .بعنوان مثال می توان در دروس مربوط به کامپیوتر در بخش عملی دانش آموزان را به طراحی و ایجاد وبلاگ ها تشویق نمود . از آن پس برای بخش تحقیق یا فعالیت های کلاسی دروس دیگر می توان از دانش آموزان خواست تا یافته های خود را به طور خلاصه بر روی وبلاگ ها قرار داد . هرکدام از دانش آموزان می توانند با مبادله اطلاعات از این طریق و همچنین ارتباط با یکدیگر از طریق بخش نظر بدین وبلاگ ها با اشتیاق مضاعف به یادگیری تشویق شوند . از آنجا که دانش آموزان به تکنولوپی های جدید بسیار علاقه نشان می دهند و قدرت جذابیت این رسانه ها این علاقه مندی را تشدید کرده است&سرعیزان یادگیری افزایش خواهد

 

نتیجه گیری :

با انقلاب اطلاعات و ارتباطات که مرزهای ملی را در نوردیده و تحولات شگرفی را در عرضه جهانی شدن خلق کرده است و حجم بالای اطلاعات

و دانش های تازه به راحتی از طریق شبکه های اطلاعاتی در دسترس همگان قرار می گیرد دیگر ، جای هیچ گونه تردیدی در شکل گیری دهکده جهانی وجود ندارد در این که فناوری جدید اطلاعاتی و ارتباطی عامل قوی برای تغییر و دگرگونی محسوب می شود ، شکی نیست . این فناوری می تواند همچون ابزاری مفید به انسان معاصر کمک کند تا با استفاده از آخرین پدیده های علمی زندگی دلخواه و آرمانی و پربار و پر تلاشی داشته باشد ضمن این که اگر این ابزار غلط ، نادرست و یا با سوء نیت به کار گرفته شود ، می تواند به صورت نیرویی ویران کننده و مصیب بار عمل نماید .
رسانه ها می توانند بر انگیزنده ، تقویت کننده ، اطلاع دهنده ، راهنمایی کننده و کمک کننده یادآوری و ... باشند . بر این اساس ، فناوری می تواند آموزش را مولدتر ،انفرادی تر و مؤثرتر و یادگیری را فوری تر سازد ؛ شالوده علمی تری به کار تعلیم دهد و دسترسی به آموزش را برابرتر کند .
آموزش های مبتنی بر فناوری نوین، با تغییرات اساسی که در مفاهیم آموزش سنتی ایجاد کرده توانسته است بسیاری از کاستی ها و ناکارآمدی های سیستم های سنتی آموزش را رفع کند و تغییرات بنیادی و اساسی را در آموزش به وجود آورد.
بر این اساس می توان محور تغییرات ایجاد شده را حذف زمان و مکان و محدودیت های منابع آموزشی از سیستم های سنتی عنوان کرد . این امر سبب تغییر تکنیک ها ، روش ها و رویکردها در امر آموزش شده است . فناوری اطلاعات امکانات زیادی را در اختیار افراد قرار داده و می دهد . با استفاده از دنیای مجازی در آموزش ، می توان به روش های نوین و کارآمدی از آموزش دست یافت . بهره گیری از چنین نظام هایی که از امکانات جهان مجازی استفاده می کنند ،می تواند سبب افزایش بهره وری در سیستم های آموزشی انعطاف پذیر در زمان و مکان و بسیاری دیگر از مسایل در جوامع شوند .
توسعه پايدار در آموزش های حرفه ای  و خصوصا آموزش و پرورش مستلزم اهميت دادن به آموزش مداوم نيروی انسانی است. شناختن پديده های نوظهور در تکنولوژی آموزشی و آموزش آنها به نيروی انسانی درگير با آموزش های مدرسه ای راه توسعه در آموزش و پرورش را هموار خواهد کرد. از اين رو می طلبد تا با هم انديشی و هم فکری با متخصصان امر راه رسيدن به پتانسيل های موثر در تکنولوژی آموزشی هموار شود. کارشناسی تکنولوژی آموزشی در پی آن است تا با تلاش بی وقفه بتواند با کسب کدهای ضمن خدمت در زمينه های وابسطه به تخصص تکنولوژی آموزشی قدم های موثری در اين راه بردارد.برای اين منظور دوره های مفيد زير را پيش بينی کرده است:

 دوره آموزشی شناسايی رسانه های ديداری و شنيداری

دوره ويژه تکميلی آزمايشگاه ويژه متصديان آزمايشگاه ها

دوره آموزش فناوری های آموزشی ويژه مديران           

مشکلات عديده‌ای که در نظام آمورشی کشور وجود دارد و افت تحصيلی و مدرسه گريزی در اثر ناکارآمدی برخی از معلمان سنت گرا مسئولان را به چاره انديشی جدی واداشته است. يکی از راه‌حل‌ها در بطن اثر تکنولوژی های نوين آموزشی و ارتباطی نهفته است

مسئله‌ای راه حلی دارد. وقتی ما می‌توانيم در المپيادها سخت ترين مسائل شيمی و فيزيک را حل کنيم اگر کمی بينديشيم حتما می‌توانيم برای معضلات آموزشی نيز راه حلی بيابيم. تکنولوژی آموزشی يکی از اولين راه حل هايی است که ارزش آزمودن را دارد:

آموزش چنانچه مطابق علاقه‌ی دانش آموز باشد او را تابع و دنباله رو خواهد ساخت و با خود خواهد برد. لذا برخی از کشورهای پيشرفته که از اين نقش آگاهی يافته اند با سرمايه‌گذاری‌های هنگفت جامعه بر روی آموزش و تکنولوژی آموزشی جامعه را مطابق خواست خود به پيش می‌برند. اما کشورهای عقب نگه داشته شده که بايد بيش از پيش در اين مسير قرار گيرند به سبب نگرش ضعيف و عدم آگاهی متوليان و مديران ارشد متاسفانه روز به روز ضعيف تر شده و اوضاع بسيار نابسامان آموزشی را در پيش روی دارند.به نحوی که وضعيت آموزش و پرورش را با بحران مواجه ساخته است .

لذا پيشنهاد می‌شود که تکنولوژی آموزشی هرچه بيشتر مورد توجه مديران آموزشی قرار گيرد.

چنانچه آموزش مستمر نيروی انسانی در راس امور و برنامه ريزی آموزشی قرار گيرد،می توان در قالب آن از اساتيد برجسته کمک گرفت و آخرين اطلاعات تکنولوژيکی را به اطلاع آنان رساند. اما در اين زمينه ايجاد انگيزه برای تمايل درونی به يادگيری در معلمان از اهميت بيشتری برخوردار است. روی آوردن به آموزشهای مجازی و الکترونيکی به سبب کاهش چشمگير هزينه و زمان می تواند گام موثری در تقويت بنيان های آموزشی قلمداد گردد.

امروزه پيشرفت فناوری‌ها در عرصه‌ی آموزش و ياددهی-يادگيری سبب بروز و ظهور روشهای فناورانه شده است.روش هايی بر اساس سخت افزارها و نرم افزار هايی که در زمان آموزش و يادگيری نقش نيروی انسانی بسيار کم رنگ اما در اصل همه‌ی آنها به مدد نيروی آفرينشگری ذهن خدايی انسان خلق شده است.

 

منابع و ماخذ:

 

http://shirazitwork.persianblog.com/

http://raha503.persianblog.com/                       

http://google.com






گزارش تخلف
بعدی